ODSTRIJELJEN VUK NA OZRENU

Najveći lovački trofej pao u ruke lovca Radomira Raše Cvijanovića iz Lovačke sekcije Brezici – LU „Fazan“ Doboj

Od vajkada su predatori živjeli uz čovjeka i pratili ga svuda u njegovim kretanjima, a nekada smo ih zvali zvijerima, štetočinama, grabežljivcima ili nekim drugim strašnim i pogrdnim imenima. Od svih predatora vuk je uvijek prednjačio pa zato nosi epitet evropskog top predatora. Čovjek ih je smatrao rivalima i ljutim neprijateljima koji su ugrožavali njegovu bezbjednost, otimali hrani i prenosili zaraze pa ih je nastojao uništiti svim sredstvima. Međutim, od svih naših predatora vuk je u svemu prednjačio. Bio je simbol snage i moći, otpornosti i opasnosti. Čovjek ga se plašio i istovremeno mu se divio, opjevao ga u pjesmama, a slaboj djeci davao vučija imena. U narodu postoji izreka koja glasi: „I medvjed i slon jači su od vuka, ali vuk nikada nije igrao u cirkusu“.

Lovci lovačke sekcije Brezici su lovnog vikenda 30 i 31.oktobra 2021. izvršavali lov divlje svinje na Ozrenu i rejonu Brezika i tom prilikom su u pogonu pokrenuli čopor vukova od 8 komada. Lovačku sreću je imao Radomir Cvijanović koji uspio da odstrijeli jednog vuka. Ovo je za mene najveći lovački trofej u mojoj lovnoj karijeri, izjavio je Radomir Rašo Cvijanović, a preparat vuka će krasiti našu lovačku kuću na Brezicima.

Sve ovo ukazuje da je već odavno, a kako smo i ranije pisali, populacija vuka na planini Ozren stabilna, a njihovo prisustvo u dva ili više čopora je čak brojno previše za ovako malu površinu. Najviše štete prave na srnećoj divljači. U prilog odstrelu vuka na Brezicima ide i to da će naše udruženje nakon pauze zbog pandemije korona virusom organizovati u februaru 2022 godine 21 po redu Vučije dane na Ozrenu i ovom prilikom pozivamo sve zainteresovane da uzmu učešće u ovoj tradicionalnoj manifestaciji.

UZETI UZORCI ODSTRIJELJENIH 5 VUKOVA NA OZRENU 2017.GODINE, A ANALIZE POKAZALE SLEDEĆE

Dragana Šnjegota, doktor bioloških nauka, zaposlena je na Prirodno-matematičkom fakultetu Univerziteta u Banjoj Luci na studijskim programima Biologija i Ekologija i zaštita životne sredine. Osnovne studije je završila na Prirodno-matematičkom fakultetu Univerziteta u Banjoj Luci, a master i doktorske studije na Prirodno-matematičkom fakultetu Univerziteta u Novom Sadu. Doktorske studije je upisala 2013. godine od kada je počela aktivno da proučava vuka (Canis lupus L., 1758) sa teritorije Bosne i Hercegovine, a proučavanje je nastavila i nakon završetka doktorskih studija, te uz istraživače i saradnike iz Srbije, Slovenije, Poljske (i šire) proširila istraživanje na evropski nivo. U svom istraživanju aktivno prati vukove na terenu primjenom metode foto-zamki, a rezultati su dostupni na web stranici: https://wolvesinbosnia.weebly.com/.

Vukovi Bosne i Hecegovine predstavljaju centralnu, a najmanje istraženu subpopulaciju dinarsko – balkanske populacije vuka, za koju je utvrđeno da ima izuzetan značaj u rekolonizaciji susjednih populacija. Radi preciznije i detaljnije genetičke karakterizacije navedenih populacija, bilo je neophodno povećati uzorak i prostorni obim uzorkovanja na prostor sa koga su nedostajale informacije (Bosna i Hercegovina) što je i predstavljalo cilj istraživanja u okviru doktorske teze Dragane Šnjegota. Rezultati njenog istraživanja imaju izuzetan aplikativni značaj jer se dobijeni podaci mogu koristiti za kreiranje budućeg monitoringa, ali mogu predstavljati i dobru osnovu za izradu nacionalnog Akcionog plana i Plana upravljanja vukom u Bosni i Hercegovini.
Genetičke analize su neophodne u određivanju jedinica menadžmenta i kreiranju plana zaštite određene vrste. Genetička karakterizacija vuka na teritoriji Bosne i Hercergovine podrazumijevala je analiziranje genetičke strukture i filogeografskog položaja ove vrste primjenom: 18 mikrosatelitskih lokusa nuklearne dezoksiribonukleinske kiseline (nDNK) pomoću kojih su detektovani nivo genetičke varijabilnosti, populaciona struktura, prolazak populacije kroz genetičko usko grlo, te ukrštanje u srodstvu, i (ii) kontrolnog regiona (CR) regiona mitohondrijalne DNK (mtDNK) pomoću kojih su sprovedene filogeografske analize.

Genetičkim analizama je pokazano da se vukovi Bosne i Hercegovine grupišu u dva genetička klastera što, s obzirom na slabu statističku podržanost, najvjerovatnije ukazuje na prisustvo strukture na većem nivou. Prethodno navedeno je i detektovano analizama populacione strukture dijela dinarsko-balkanske populacije vuka (kojoj vuk Bosne i Herzegovine pripada) gdje je uočena distribucija vukova Bosne i Hercegovine i Srbije u odvojene genetičke klastere. Statistički značajni signali prolaska populacije vuka Bosne i Hercegovine kroz genetičko usko grlo u skorijoj prošlosti nisu detektovani. Analiza srodstva je pokazala da su vukovi iz svih dijelova Bosne i Hercegovine većinski pokazali puno međusobno srodstvo što ukazuje na visok protok gena između njih. Detektovano je 36 grupa jedinki koje su pokazale najbliže srodstvo, pri čemu se jedna grupa sa Ozrena sastojala od čak četiri ženke (što ukazuje da su pripadale istom čoporu). Sekvence kontrolnog regiona mtDNK vuka pokazale su se dovoljno informativnim za detekciju jedinstvenih haplotipova vuka Bosne i Hercegovine, za koje je uočena distribucija u dvije, prethodno u literaturi, detektovane haplogrupe bez jasnog alopatrijskog obrasca. Rezultati dobijeni genetičkim analizama su veoma informativni u cilju uspostavljanja pravilnog menadžmenta vrste i kreiranja plana zaštite vuka na nivou Bosne i Hercegovine, odnosno, na nivou dinarsko – balkanske populacije vuka iz koje se vrše rekolonizacije jedinki u susjedne populacije.